Scroll Top
3η Σεπτεμβρίου 84, Αθήνα

Ποιοί είμαστε

Το Κέντρο «Βίλχελμ Ράιχ» γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978, από την Κλορίντα Λουμπράνο-Κωτούλα η 1η Ιταλίδα ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια οποία έφερε την Ραϊχική Σωματική Ψυχοθεραπεία στην Ελλάδα, εμπνευσμένη από το πνεύμα του ευρωπαϊκού ραϊχικού κινήματος, του οποίου υπήρξε πρωτεργάτης.

Οι δραστηριότητες του Κέντρου είναι:

  • Εκπαίδευση μεταπτυχιακού επιπέδου σε ειδικούς ψυχικής υγείας και ανθρωπιστικών σπουδών (τμήμα ψυχοθεραπευτών) και σε πτυχιούχους ή διπλωματούχους άλλων κατευθύνσεων (τμήμα συμβούλων).
  • Ομάδες αυτογνωσίας για εφήβους και προεφήβους.
  • Ομάδες – σχολές γονέων.
  • Ομάδες προετοιμασίας εγκύων για φυσικό τοκετό.
  • Συμβουλευτικός σταθμός για ζευγάρια, γονείς, παιδιά και εφήβους
  • Επιμόρφωση για ειδικούς κοινωνικών επαγγελμάτων (εκπαιδευτικοί, μαίες, κτλ.)
  • Διαλέξεις, Ομιλίες, Σεμινάρια.
  • Πρόληψη της ψυχικής διαταραχής σε ευαίσθητες πληθυσμιακές κατηγορίες που αφορούν τα παιδιά.

Σωματική Ψυχοθεραπεία – Ιστορική Εξέλιξη

Η Σωματική ψυχοθεραπεία (body oriented psychotherapy) είναι μια από τις ευρύτερα διαδεδομένες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Σε αυτή το σώμα βρίσκεται σε ισότιμη θέση με τον λόγο και το συναίσθημα από διαγνωστική και θεραπευτική άποψη. Στο εσωτερικό της έχουν αναπτυχθεί πολλά ενδιαφέροντα θεραπευτικά μοντέλα και τεχνικές που μοιράζονται μια ολιστική αντιμετώπιση του ανθρώπου ως ένα σύνολο από νοητικές συναισθηματικές και σωματικές λειτουργίες σε μόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Η στάση του σώματος, η τονικότητα των μυών, οι περιοχές με υπερτονία (ένταση) ή υποτονία (αδυναμία), η κατάσταση του Συμπαθητικού – Παρασυμπαθητικού συστήματος – η κατάσταση της αναπνοής, η ποσότητα και ποιότητα της συνολικής ενέργειας του σώματος, το βλέμμα, η έκφραση, η κινητικότητα αποτελούν σημαντικά διαγνωστικά εργαλεία, ενώ η σωματική ενεργοποίηση και εξισορρόπηση μέσω κατάλληλων τεχνικών, αποτελούν μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας μαζί με τη λεκτική επεξεργασία.

Ιστορικές καταβολές

Ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Βίλχελμ Ράιχ θεωρείται ο πατέρας της εισαγωγής του σώματος στην ψυχοθεραπεία. Ο Ράιχ υπήρξε μαθητής και συνεργάτης του Φρόυντ από το 1920 έως το 1934. Στο θεραπευτικό του σύστημα είναι φανερές οι ψυχαναλυτικές του ρίζες. Οι έννοιες του ασυνείδητου, του Εγώ-Υπερεγώ, των μηχανισμών άμυνας και της μεταβίβασης είναι βασικές στη ραϊχική θεωρία.

Το 1934 ο Βίλχελμ Ράιχ παίρνει αποστάσεις από το ψυχαναλυτικό κίνημα της εποχής του και υιοθετεί μια αυτόνομη πορεία, η οποία θα δημιουργήσει, με την πάροδο των ετών και μέχρι σήμερα ένα διακριτό ψυχοθεραπευτικό χώρο, που σήμερα μπορούμε να τον αποκαλέσουμε Σωματική Ψυχοθεραπεία.

Οι διαφωνίες του Ράιχ με την ψυχανάλυση τοποθετούνται σε δύο κυρίως σημεία: στην κοινωνική ιδεολογία και στη θεραπευτική τεχνική.  Για τον Φρόυντ, η ψυχική διαταραχή είναι μεν συνδεδεμένη με την οικογενειακή ιστορία του ατόμου, αλλά είναι ένα κυρίως ενδοψυχικό γεγονός. Για τον Ράιχ, είναι ένα πολιτικοκοινωνικό γεγονός που εγγράφεται σε ενδοψυχικό επίπεδο, περνώντας από το φίλτρο της οικογένειας και των θεσμών εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης (σχολείο, εκκλησία, κλπ).

Για τους λόγους αυτούς, ο Ράιχ δίνει μεγάλη έμφαση σε δομές που θα μπορέσουν να προλάβουν τη νεύρωση, και να ακυρώσουν όσο γίνεται τις βλαπτικές επιδράσεις της κοινωνικής ιδεολογίας.

Στην πρώτη αυτή περίοδο της ζωής του, ο Ράιχ μας αφήνει μια κληρονομιά κοινωνικού αγώνα για την εξάπλωση στο ευρύ κοινό των μεγάλων ανακαλύψεων και ιδεών της ψυχανάλυσης στο κοινό. Δείγμα αυτού του αγώνα είναι το βιβλίο του «Ο σεξουαλικός Αγώνας των νέων» (1932), οι συμβουλευτικοί σταθμοί που εγκαινίασε για την ενημέρωση των νέων γύρω από τη σεξουαλικότητα το 1931 στη Βιέννη (sex-poll), οι απόψεις του για το φυσικό τοκετό και τις πρώτες επαφές μητέρας-βρέφους.

Την ίδια εποχή ο Ράιχ προσεγγίζει τους ασθενείς του με έναν νέο τρόπο, παρατηρώντας έντονα την φυσική υπόσταση τους, το σώμα τους. Το ασυνείδητο, παραμένει για τον Ράιχ το βασικό αντικείμενο της ψυχαναλυτικής διαδικασίας, αλλά βλέπει ότι οι εκφράσεις του δεν περιορίζονται στο βασίλειο του λόγου, στα όνειρα ή στα acting out του αναλυόμενου. Παρατηρεί ότι η συνολική σωματική στάση του αναλυόμενου έχει ένα συγκεκριμένο ασυνείδητο νόημα, άρρηκτα συνδεδεμένο με την αιτιογέννεση και την φύση των συμπτωμάτων του και με την συμπεριφορά του.

Το 1933 ο Ράιχ, κάτω από το φως αυτών των παρατηρήσεων, αναπτύσσει περαιτέρω την έννοια του Χαρακτήρα, που υπάρχει ήδη στο λεξιλόγιο της ψυχανάλυσης. Το βιβλίο «Ανάλυση του Χαρακτήρα» αποτελεί μέχρι σήμερα κλασσικό ψυχαναλυτικό κείμενο. Διαπιστώνει πως ένα συγκεκριμένο σύμπτωμα ή διαταραχή της προσωπικότητας αποτελεί πάντα έκφραση μια βαθύτερης δομής, του Χαρακτήρα. Η θεραπεία της διαταραχής ή του συμπτώματος μπορεί να επέλθει όταν στη διάρκεια της ανάλυσης, διαφοροποιηθεί αυτή η δομή, εφόσον την προσεγγίσουμε ως δυναμικό σωματοψυχικό σύνολο. Ο ραϊχικός Χαρακτήρας είναι ένα σύνολο από στερεότυπες συμπεριφορές και από εσωτερικούς μηχανισμούς «διευθέτησης-τακτοποίησης» των παρορμήσεων του ατόμου, και των αμυνών ενάντιά τους.

Ο Ράιχ μέσα από την κλινική πράξη παρατηρεί, πως αυτή η δομή, ο Χαρακτήρας, συμπεριλαμβάνει τη σωματική κατάσταση του ατόμου που εμφανίζεται εξωτερικά ως μια λίγο πολύ στερεότυπη στάση ή κίνηση του σώματός , της έκφρασης του προσώπου, της φωνής, κλπ. Παρατηρεί επίσης, πως με τη βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης στη θεραπεία, αυτή η σωματική στάση υφίσταται θετικές διαφοροποιήσεις: αντικειμενικές (που βλέπει ο θεραπευτής), και υποκειμενικές (που τις αισθάνεται ο θεραπευόμενος). Το σώμα γίνεται πιο κινητικό, η έκφραση του προσώπου χάνει τη στερεοτυπία της (μάσκα) και προσαρμόζεται στην εκάστοτε συναισθηματική κατάσταση του ατόμου (εκφράζει π.χ. χαρά, θυμό, ηρεμία, λύπη). Αλλά και υποκειμενικά το σώμα βιώνεται ως κάτι πιο οικείο και αναπτύσσονται αισθήσεις παρόμοιες με «ρεύματα» ή «ροή» σε περιοχές του σώματος, που πριν μπορεί να βιώνονταν ως ανύπαρκτες ή αναίσθητες.

Ο Ράιχ διαφοροποιείται σταδιακά από τη ψυχαναλυτική μέθοδο της απόλυτης ουδετερότητας και μη παρεμβατικότητας και αρχίζει να επιχειρεί κάποιες παρεμβάσεις στο σώμα του θεραπευόμενου, όπως οδηγίες για βαθύτερη αναπνοή, πίεση σφιγμένων μυών, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν αυτή τη «ροή», χαλαρώνοντας διάφορες σωματικές περιοχές. Ο ρόλος του αναλυτή γίνεται πιο ενεργητικός, το σώμα του θεραπευόμενου αρχίζει να παίρνει τη θέση ενός σημαντικού διαγνωστικού και θεραπευτικού μέσου.

Στην πρώτη αυτή περίοδο (1926-1933) αναπτύσσει σταδιακά τη θεραπευτική του μέθοδο που την αποκαλεί Χαρακτηροανάλυση και Νευροφυτοθεραπεία (Vegetotherapy). Ο όρος προέρχεται από το νευροφυτικό σύστημα και υπονοεί ότι έχει σκοπό να θεραπεύσει τις διαταραχές του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος που συνδέονται άμεσα με τις ψυχικές και ψυχοσωματικές ασθένειες. Δεν είναι τυχαίο ότι εκείνη την εποχή γίνεται η ανακάλυψη της ύπαρξης του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος και του ρόλου του στην υγεία. Αυτό συμπίπτει με τη μετακίνηση του Ράιχ στη Νορβηγία, όπου δημιουργείται μια ομάδα μαθητών, με κυριότερο τον Ola Raknes. (μαθητής του Ola Raknes είναι ο Bjorn Blumenthal, κλινικός ψυχολόγος, συνεργάτης του κέντρου μας από το 1990 και Πρόεδρος του Norwegian Institute of Vegetotherapy).  Έτσι έχουν μπει οι βάσεις για αυτό που θα γίνει ένα νέο ψυχοθεραπευτικό κίνημα στην Ευρώπη. Η σχολή της Νορβηγίας θα επηρεάσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες θα αναπτυχθούν ομάδες που αναφέρονται στον Ράιχ και τη Χαρακτηρολογική Νευροφυτοθεραπεία. Από αυτές θα αναπτυχτούν και άλλες σχολές, που αναφέρονται μεν στη ραϊχική ψυχοθεραπεία, αλλά της προσδίδουν η κάθε μια το δικό της στίγμα.

Το 1939 ο Ράιχ εγκαθίσταται στην Αμερική, λίγο πριν την έναρξη του Β’ παγκόσμιου πολέμου και μένει εκεί ως τον θάνατό του το 1957. Η περίοδος αυτή είναι θυελλώδης αλλά και πολύ γόνιμη από θεωρητική και πειραματική-ερευνητική άποψη. Ο Ράιχ μαζί με μια ομάδα επιστημών ασχολείται με τα ενεργειακά φαινόμενα στους  ζωντανούς οργανισμούς. Μετά από έτη αυστηρών εργαστηριακών πειραμάτων εφευρίσκει συσκευές που επηρεάζουν την ενέργεια, τον οργανισμό και την ατμόσφαιρα ( συσσωρευτές, cloudbuster κ.α) και κάνει πειραματικές εφαρμογές, οι οποίες όμως τραβούν την προσοχή του αμερικάνικου FDA (οργανισμός τροφίμων και φαρμάκων). Στη δίκη που ακολουθεί με τις ο Ράιχ καταδικάζεται σε φυλάκιση ενώ τα βιβλία του καίγονται! Οι τελευταίες ανακοινώσεις του και τα πειράματά του, ενώ έχουν αναπαραχθεί εκατοντάδες φορές με επιτυχία και εφαρμόζονται θεραπευτικά δεν έχουν τύχει μιας ακαδημαϊκής έρευνας που θα τους απέδιδε τη θέση που αξίζουν. Μπορούμε να διακρίνουμε διαφορετικούς επιρροές της ραιχικής σκέψης με τους οποίους η ραϊχική σκέψη επηρεάζει την εποχή εκείνη τον ψυχοθεραπευτικό χώρο. Στην Αμερική με τη σχολή της Οργονομίας που αναφέρεται στις τελευταίες ανακαλύψεις του Ράιχ γύρω από τα ενεργειακά φαινόμενα στους ζώντες οργανισμούς και στην φύση (Elsworth Baker, Gianni De Meo κ.α ) και με τη σχολή του Alexander Lowen (Βιοενεργειακή ανάλυση): όντας ο ίδιος θεραπευόμενος του Ράιχ, ψυχίατρος και αθλητής, αναπτύσσει νέες τεχνικές, που έχουν δυνατή επίδραση στην προσωπικότητα και στη χαλάρωση των σωματοψυχικών αμυνών του χαρακτήρα. Η σχολή του Lowen επεκτάθηκε και στην Ευρώπη δημιουργώντας ένα από τα πιο διαδεδομένα ραϊχικά ρεύματα. Στην Ευρώπη οι ιδέες τον Ράιχ διαδίδονται κυρίως από τον Ola Raknes τον Νορβηγό μαθητή του και αποτελούν το ρεύμα της Χαρακτηροαναλυτικής Νευροφυτοθεραπείας.  Ο τρίτος χώρος που επηρεάζεται αφανώς, αλλά καθοριστικά από τη ραϊχική σκέψη είναι το λεγόμενο κίνημα της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας, όπως θα δούμε πιο κάτω.

Οι ιδέες του Ράιχ επιστρέφουν και γίνονται πολύ δημοφιλείς με το κίνημα του Μάη του ’68 στην Γαλλία και στην Ευρώπη: Ο Ράιχ στα κοινωνιολογικά του γραπτά – «Σεξουαλική επανάσταση», «Η δολοφονία του Χριστού», «Άκου ανθρωπάκο» κτλπ – έχει μιλήσει για τις κοινωνικές και οικονομικές δομές που εχθρεύονται την σεξουαλικότητα των παιδιών και των νέων, την ελευθερία, την φυσικότητα των ανθρώπων. Έχει μιλήσει για την ψυχική υγεία ως όπλο ενάντια στο σύστημα, για την αναγκαιότητα της πρόληψης στα παιδιά ώστε να μην αλλοτριωθούν ψυχικά από μια οικογένεια που εμποτίζεται από την  ιδεολογία της καταπίεσης. Εκείνη την περίοδο, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο αμφισβήτησης από τους νέους των δομών της κοινωνίας και της παιδείας, των κοινωνικών και διαπροσωπικών σχέσεων (σεξουαλικότητα, διαχείριση του σώματος, απελευθέρωση της γυναίκας, ισότητα των δύο φύλων κλπ), σε ολόκληρη την Ευρώπη, γεννιέται στη Νάπολη της Ιταλίας με πρωτοβουλία του Federico Navarro,  νευροψυχίατρου και μαθητή του Ola Raknes, το πρώτο μεταπολεμικό “Centro Studi Wilhelm Reich” της Ευρώπης, απ’ όπου προέρχεται η ιδρύτρια του κέντρου Ράιχ στην Αθήνα Κλορίντα Λουμπράνο-Κωτούλα

Θεωρητική και Επιστημονική Τεκμηρίωση

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι σωματικές θεραπείες προέκυψαν μέσα από το δρόμο που άνοιξε στην ψυχολογία η φροϋδική ψυχανάλυση. Άλλωστε, τόσο ο W. Reich όσο και ο Fritz Perls, ο εμπνευστής της θεραπείας Gestalt, ήταν ψυχαναλυτές. Οι μελέτες των Breuer και Freud για την υστερία, μια ψυχική νόσο με κατεξοχήν έντονα σωματικά συμπτώματα, αποτέλεσαν, ως γνωστό, τη θεωρητική και κλινική βάση πάνω στην οποία αναπτύχθηκε η ψυχανάλυση. Η ανακάλυψη ήταν συνταρακτική: Το σώμα δεν είναι μόνο σωματικό, δεν έχει μόνο αισθητηριακές και κιναισθητικές λειτουργίες, δεν αισθάνεται μόνο: έχει και την ικανότητα να «μιλάει», αλλά και να θυμάται. Άρα, εγγράφεται σε μια ιστορία, εκείνη του υποκείμενου, και συνδέεται με το λόγο, με την επιθυμία και με το ασυνείδητο.

Είναι γεγονός, ότι για πολλά χρόνια η επίσημη ψυχανάλυση έδειξε να μεροληπτεί ως προς αυτό που ήταν η κορυφαία και η πιο ρηξικέλευθη από τις καινοτομίες της: απέναντι στην ιδέα μιας δομικά ισότιμης ενότητας σωματικού και ψυχικού, που εκείνη εισήγαγε στην επιστήμη της ψυχολογίας, η ψυχανάλυση έμοιαζε να υποβαθμίζει την πρωτογενή αξία του σωματικού, στην προσπάθεια της να το «υποτάξει» πλήρως στο ψυχικό και στο φαντασιωτικό. Την τελευταία μόλις δεκαπενταετία, με αφορμή κυρίως τις αλλαγές στο περιπτωσιολογικό τοπίο της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας, που αντανακλούν μια έξαρση των ψυχοσωματικών, των ναρκισσιστικών και των μεταιχμιακών διαταραχών, αλλά και υπό την αιγίδα των πιο πρόσφατων κεκτημένων της νευροβιολογίας, οι ψυχαναλυτές είναι σαν να ανακαλύπτουν ξαφνικά και να θέτουν στους εαυτούς τους ερωτήματα που είχαν απασχολήσει τον W. Reich πριν από 70 περίπου χρόνια…»

(Κλήμης Ναυρίδης, καθηγητής Ψυχολογίας της Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στον Πρόλογο του βιβλίου της Κλορίντα Λουμπράνο – Κωτούλα και της Μαριλένας Κόμη «Η Ομάδα, το Σώμα και η Ψυχοθεραπεία» (εκδ. «Θυμάρι»).

Στον πρόλογο του ίδιου βιβλίου, ο καθηγητής Jerome Liss αναφέρει: «Διάσημοι ερευνητές όπως ο Gerald Edelman (βραβείο Νόμπελ), ο Jose le Doux και ο Edmund Rolly έδειξαν, ότι η συναισθηματική και νοητική ζωή εξαρτάται από ασυνείδητες λειτουργίες του κατώτερου εγκεφάλου. Αυτές οι ασυνείδητες λειτουργίες βρίσκονται σε κοινά κυκλώματα με τις σωματικές εμπειρίες.

Μια ψυχοθεραπευτική δουλειά προσανατολισμένη στο σώμα, δημιουργεί θετικά ερεθίσματα στο μυϊκό κινητικό μας σύστημα καθώς και στο σπλαχνικό (γαστρεντερικό) σύστημα αναπλήρωσης της ενέργειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια αλλαγή –προς το φυσιολογικότερο– των συναισθημάτων και των νοητικών λειτουργιών με μια παράλληλη αύξηση της ζωτικότητας του σώματος. Η μακρόχρονη, λοιπόν, δουλειά μιας σωματικής ψυχοθεραπείας βρίσκει υποστήριξη όχι μόνο στον Ράιχ και τους σωματικούς ψυχοθεραπευτές, αλλά και στην πρόσφατη νευροφυσιολογική έρευνα.

Η βασική υπόθεση της σωματικά προσανατολισμένης ψυχοθεραπείας είναι ότι το σώμα εμπεριέχει τα βασικά στοιχεία ενός συναισθήματος, την ενέργεια του, την έκφρασή του, τα εμπόδια και την επίλυσή τους. Δηλαδή το σώμα έχει μνήμη, ιστορία, συναισθήματα και εκφράζεται με τη δική του γλώσσα, τη γλώσσα του σώματος, για την οποία μιλούν όλοι σήμερα. Άρα οι μέθοδοι που ενεργοποιούν το σώμα βοηθούν το άτομο που έχει λ.χ. κατάθλιψη, άγχος ή πανικό, να αντέξει και να υπερβεί αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, χρησιμοποιώντας τη ζωτικότητα του σώματος και τις φυσικές του κινήσεις». (Jerome Liss, ψυχίατρος, καθηγητής του Πανεπιστημίου La Jolla, Ελβετία, σύμβουλος ONU)

Σήμερα η Σωματική ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει στο εσωτερικό της πολλές προσεγγίσεις οι οποίες μοιράζονται τον ψυχοδυναμικό της προσανατολισμό –παραμένει μια θεραπεία βάθους– και τις σωματικές τεχνικές. Είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Θεραπευτικά και εκπαιδευτικά Ινστιτούτα λειτουργούν στην Ευρώπη, Ασία, Βόρεια και Νότια Αμερική. Μερικοί από τους κλάδους της είναι η Χαρακτηραναλυτική Νευροφυτοθεραπεία (O. Raknes, F. Navarro, C. Lubrano, G. Ferri, X. Serrano), η Βιοενεργειακή ανάλυση (A. Lowen), η Βιοσυστημική (J. Liss), η Βιοδυναμική ψυχολογία (G. Boyesen), Η Βιοσύνθεση (D. Boadella) κ.ά. Με εκπροσώπους από τις παραπάνω προσεγγίσεις συνεργάζεται, από την αρχή της ίδρυσής του το Ε.Ι.Ν.Α. (βλ. διεθνείς συνεργασίες).

Aπό τις 24 Φεβρουαρίου του 2018 το Κέντρο Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής «Βίλχελμ Ράιχ» και το Ελληνικό Ινστιτούτο Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (E.I.N.A.) είναι πιστοποιημένος οργανισμός εκπαίδευσης από την European Association for Psychotherapy (EAP ) ως ΕΑΡΤΙ (European Accredited Psychotherapy Training Institute).

Αυτό σημαίνει πως οι απόφοιτοι του Τμήματος ψυχοθεραπευτών αποκτούν άμεσα το ECP (European Certificate for Psychotherapy, Ευρωπαϊκό πιστοποιητικό ψυχοθεραπείας) με το οποίο μπορούν να εργαστούν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες .

Η πιστοποίηση της Σχολής μας από τον ανώτατο ευρωπαϊκό σύνδεσμο για την ψυχοθεραπεία είναι μία αναγνώριση του υψηλού επιπέδου του εκπαιδευτικού μας προγράμματος και αποτελεί την υψηλότερη δυνατή της EAP.

Επισημαίνουμε ότι η απόκτηση του ECP μπορεί να γίνει από όσους έχουν αποφοιτήσει από το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 και μετά. Προηγείται υποβολή αίτησης και ακολουθεί η Direct Award Procedure of ECP.

 

Η Γραμματεία της σχολής είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση.